tomato pik niyojan ! टोमॅटो हे महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाचे भाजीपाला पीक आहे, जे मोठ्या प्रमाणात घेतले जाते. परंतु, काहीवेळा टोमॅटो पिकावर मर आणि करपा यांसारख्या बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव दिसून येतो, ज्यामुळे पिकाचे मोठे नुकसान होते. या रोगांचे वेळीच योग्य व्यवस्थापन केल्यास आपण आपले पीक वाचवू शकतो. चला, या दोन रोगांबद्दल आणि त्यांच्या नियंत्रणाबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया.
मर रोग (Wilt) : tomato pik niyojan !
मर रोग हा एक बुरशीजन्य रोग आहे ज्यामुळे झाड अचानक सुकायला लागते.
रोगाची लक्षणे:
- झाडाची पाने आणि फांद्या अचानक सुकतात.
- पाने पिवळी पडून कोमेजतात आणि नंतर गळून पडतात.
- जमिनीलगतच्या खोडावर तपकिरी रंगाचे ओलसर डाग दिसतात.
- झाड एका-दोन दिवसात पूर्णपणे सुकते आणि मरून जाते.
- झाड उपटून पाहिल्यास मुळे कुजलेली दिसतात.
- रोपवाटिकेतील रोपे मरगळलेली आणि माना टाकलेली दिसतात.
नियंत्रणाचे उपाय:
प्रतिबंधात्मक उपाय:
- लागवड करताना रोगाला प्रतिकारक्षम असलेल्या जातींची निवड करा.
- दोन ओळींमध्ये पुरेसे अंतर ठेवा.
- शेतात पाण्याचा योग्य निचरा होईल याची खात्री करा.
- पिकांची फेरपालट करा. टोमॅटोवर्गीय पिके (उदा. वांगी, मिरची, बटाटा) लागोपाठ घेऊ नका.
- जर एकदा या रोगाचा प्रादुर्भाव झाला असेल, तर पुढील तीन वर्षांपर्यंत त्या शेतात टोमॅटोची लागवड करणे टाळा.
उपचारात्मक उपाय:
- रोगग्रस्त पाने आणि फळे ताबडतोब गोळा करून नष्ट करा.
- पाण्याचा निचरा होण्यासाठी शेतात योग्य व्यवस्थापन करा.
- या रोगाच्या नियंत्रणासाठी आळवणी (drenching) करणे महत्त्वाचे आहे.
- जैविक उपाय: ट्रायकोडर्मा (Trichoderma) किंवा फुले सुपर बायोमिक्स (Phule Super Biomix) २० ग्रॅम प्रति लिटर पाण्यात मिसळून झाडांच्या मुळाशी आळवणी करा.
- रासायनिक उपाय:
- कॉपर ऑक्सिक्लोराईड (Copper Oxychloride) ३ ग्रॅम प्रति लिटर पाण्यात मिसळून आळवणी करा.
- किंवा, कॅप्टन ७५% डब्ल्यूपी (Captan 75% WP), मेटलाक्सिल + मॅन्कोझेब (Metalaxyl + Mancozeb), किंवा थायोफेनेट मिथाइल (Thiophanate Methyl) यांसारख्या शिफारसित बुरशीनाशकांचा वापर करा.
करपा रोग (Blight) :
करपा रोगामुळे पानांवर, फांद्यांवर आणि फळांवर डाग पडतात, ज्यामुळे पिकाचे मोठे नुकसान होते.
रोगाची लक्षणे:
- पानांवर, फांद्यांवर आणि फळांवर पिवळसर डाग दिसू लागतात, जे नंतर काळ्या किंवा तपकिरी रंगाचे होतात.
- हे ठिपके एकत्र येऊन पाने जळल्यासारखी दिसतात.
- फळांवर सुरकुतलेले डाग पडतात, ज्यामुळे फळे कुजतात.
- रोगाची तीव्रता वाढल्यास झाडांची वाढ खुंटते.
नियंत्रणाचे उपाय:
प्रतिबंधात्मक उपाय:
- रोगग्रस्त पाने आणि फळे लगेच काढून टाका, जेणेकरून रोगाचा प्रसार होणार नाही.
- शेतात पाण्याचा योग्य निचरा होण्याची व्यवस्था करा.
- झाडांना पाण्याची कमतरता भासू देऊ नका.
- झाडांना संतुलित प्रमाणात अन्नद्रव्यांचा पुरवठा करा.
- जमिनीलगतची दोन ते तीन पाने किंवा फांद्या काढून टाका.
उपचारात्मक उपाय:
- जैविक फवारणी: ट्रायकोडर्मा विरिडी (Trichoderma viride) या जैविक बुरशीनाशकाची फवारणी करा.
- रासायनिक फवारणी: खालीलपैकी कोणत्याही एका बुरशीनाशकाची शिफारसित प्रमाणानुसार फवारणी करा:
- कॅप्टन ५०% डब्ल्यूपी (Captan 50% WP)
- कॉपर ऑक्सिक्लोराईड ५०% डब्ल्यूपी (Copper Oxychloride 50% WP)
- किंवा, मॅन्कोझेब ७५% डब्ल्यूपी (Mancozeb 75% WP), मेटिराम ७०% डब्ल्यूपी (Metiram 70% WP), पायराक्लॉस्ट्रोबिन (Pyraclostrobin), किंवा अझॉक्सीस्ट्रोबिन + डायफेनोकोनाझोल (Azoxystrobin + Difenoconazole) यांसारख्या प्रभावी बुरशीनाशकांचा वापर करा.
योग्य वेळी आणि योग्य पद्धतीने या दोन्ही रोगांचे व्यवस्थापन केल्यास आपण आपल्या टोमॅटो पिकाची गुणवत्ता आणि उत्पादन वाढवू शकतो. tomato pik niyojan !
तुम्हाला इतर कोणत्याही पिकाबद्दल माहिती हवी असल्यास, नक्की कळवा.